Tư tưởng văn hóa Trung Quốc, từ ngàn xưa, đã hình thành nên một hệ thống dày đặc những lớp trầm tích tâm linh và triết học. Trong suốt hơn ba nghìn năm lịch sử, đất nước này không chỉ sản sinh ra những học thuyết lớn như Nho giáo, Đạo giáo, mà còn là mảnh đất nơi Phật giáo bén rễ và nở rộ, nơi Cơ Đốc giáo và Hồi giáo từng có những thời kỳ lan rộng và ảnh hưởng sâu sắc. Nhưng điều khiến tư tưởng Trung Hoa trở nên độc đáo không nằm ở sự độc tôn, mà chính ở sự dung hợp: giữa thần quyền và nhân bản, giữa tín ngưỡng dân gian và lý tính triết học, giữa tiếp biến ngoại lai và bản sắc bản địa. Trong bối cảnh ấy, hiểu được lịch sử tư tưởng tôn giáo Trung Quốc không chỉ là tìm hiểu một khía cạnh của văn hóa, mà là bước vào trung tâm của thế giới tinh thần Trung Hoa - nơi niềm tin, đạo đức, chính trị và mỹ học đan xen, hình thành nên cách người Trung Quốc nhìn nhận chính mình và thế giới.
Lịch Sử Tư Tưởng Tôn Giáo Trung Quốc - Từ Cổ Đại Đến Đầu Thế Kỷ XX là một trong những công trình sớm nhất và nền tảng nhất đặt nền móng cho lĩnh vực nghiên cứu này. Tác giả của sách - Vương Trị Tâm, một học giả Cơ Đốc giáo đồng thời là nhà nghiên cứu văn hóa uyên bác đầu thế kỷ XX - đã dày công biên soạn tác phẩm trong bối cảnh xã hội Trung Quốc đang chuyển mình giữa truyền thống và hiện đại, giữa cơn khủng hoảng bản sắc và nỗ lực tìm lại căn cội tinh thần. Với sáu chương chính, cuốn sách bao quát toàn bộ lịch sử tư tưởng tôn giáo Trung Quốc từ thời tiền sử cho đến cận đại, từ tín ngưỡng vật tổ, sùng bái vạn vật, thần thoại sáng thế - cho đến sự hình thành của các hệ thống tư tưởng lớn như Nho giáo, Đạo giáo, Phật giáo, và sự du nhập của Cơ Đốc giáo, Hồi giáo. Không dừng lại ở việc liệt kê các tôn giáo hay mô tả bề nổi hiện tượng tín ngưỡng, Vương Trị Tâm đi sâu vào phân tích cách mà mỗi thời đại, mỗi tầng lớp xã hội - từ dân thường đến đế vương - đã tiếp nhận, điều chỉnh và tái định nghĩa các yếu tố tôn giáo ra sao để phù hợp với nhu cầu luân lý, chính trị và văn hóa của mình.
Điều đáng quý ở tác phẩm này là thái độ nghiên cứu nghiêm cẩn, khách quan và khoan dung. Là một Cơ Đốc nhân, Vương Trị Tâm không viết để phê phán hay cải đạo, mà để tìm hiểu, lý giải và tôn trọng mọi giá trị tinh thần - từ các truyền thống bản địa đến các tôn giáo ngoại lai. Dưới ngòi bút của ông, những chủ đề tưởng như khô khan và phức tạp trở nên sáng rõ, dễ tiếp cận và giàu sức gợi mở.
Đối với độc giả Việt Nam, Lịch Sử Tư Tưởng Tôn Giáo Trung Quốc - Từ Cổ Đại Đến Đầu Thế Kỷ XX cũng là một chìa khóa giúp người đọc tiếp cận sâu sắc hơn với quá trình hình thành và biến đổi của các dòng tư tưởng từng có ảnh hưởng lớn đến đời sống tinh thần và văn hóa Việt Nam, đặc biệt là Nho giáo, Phật giáo và Đạo giáo. Trong bối cảnh ngày càng cần đến đối thoại liên văn hóa và hiểu biết tôn giáo một cách tỉnh táo, cuốn sách mang đến một nền tảng tri thức vững chắc để suy ngẫm không chỉ về Trung Quốc, mà cả về chính chúng ta - một dân tộc từng tiếp nhận, biến đổi và sáng tạo nên bản sắc riêng từ những ảnh hưởng tư tưởng khu vực.