Vương Trị Tâm

Vương Trị Tâm (1881-1968), tên thật là Vương Thụ Thanh, là một học giả uyên bác, nhà nghiên cứu văn hóa và tôn giáo hàng đầu của Trung Quốc đầu thế kỷ XX. Sinh ra trong một gia đình Nho học tại Ngô Hưng, Chiết Giang, ông sớm tiếp thu tinh thần học thuật truyền thống và đỗ tú tài từ năm 19 tuổi. Tuy nhiên, điểm độc đáo ở Vương Trị Tâm không nằm ở con đường khoa cử, mà ở chính lựa chọn tư tưởng của ông: từ năm 1901, ông trở thành một tín hữu Cơ Đốc giáo, đồng thời không ngừng dấn thân vào nghiên cứu triết học và tôn giáo truyền thống Trung Hoa với tinh thần đối thoại, cầu thị và khai phóng.

Ông từng giảng dạy tại nhiều trường đại học danh tiếng như Đại học Kim Lăng, Đại học Hiệp Hòa, Đại học Hỗ Giang, Đại học Yên Kinh…, để lại ảnh hưởng lớn trong giới học thuật với hàng loạt tác phẩm như Nguồn gốc học thuật Trung Quốc, Triết học Khổng Tử, Triết học Mặc Tử, Triết học Đạo gia, Quan niệm về Thượng đế trong lịch sử Trung Quốc… Trong đó, Lịch sử tư tưởng tôn giáo Trung Quốc (1933) là công trình tiêu biểu và có ảnh hưởng sâu rộng nhất, từng được dịch sang tiếng Nhật từ rất sớm và được đánh giá là “đọc rất thú vị, phổ biến khắp nước”.

Là một nhà tư tưởng Cơ Đốc nhưng đầy khoan dung, Vương Trị Tâm không hề rơi vào cực đoan bài bác, mà luôn thể hiện thái độ khách quan, cởi mở và trân trọng giá trị nhân văn của mọi tôn giáo. Học thuật của ông kết hợp hài hòa giữa chiều sâu của truyền thống Á Đông và tinh thần phê phán hiện đại, giữa đức tin và lý tính, giữa triết học và lịch sử. Đến cuối đời, ông vẫn giữ vững tinh thần nghiên cứu độc lập, sống giản dị và dành trọn tâm huyết cho việc khảo cứu văn hóa - tư tưởng dân tộc.

Cuộc đời và học thuật của Vương Trị Tâm là minh chứng cho một trí thức Đông Á có thể vừa sống trong đức tin, vừa dấn thân vào nghiên cứu học thuật với tinh thần khoáng đạt, không ràng buộc, không ngừng tìm kiếm chân lý giữa những dòng chảy tư tưởng phức tạp của thời đại.