Giới thiệu sách
Khuyến Học - Fukuzawa Yukichi
Khuyến học không phải là tác phẩm đồ sộ và sâu sắc nhất của ông nhưng lại là tác phẩm có ảnh hưởng sâu rộng nhất đến công chúng Nhật Bản. Khi mới đựơc in lần đầu, cuốn sách này có một số lượng ấn bản kỷ lục là 3,4 triệu bản, trong khi dân số Nhật Bản thời đó chỉ khoảng ba mươi lăm triệu người. Chỉ riêng điều đó đã cho thấy đây thực sự là cuốn sách gối đầu giường của mọi người dân Nhật trong thời kỳ Duy Tân. Kể từ năm 1942 đến năm 2000, riêng nhà xuất bản Iwanami Bunko cũng đã tái bản đến bảy mươi sáu lần.
Trong cuốn sách này, Fukizawa Yukichi đề cập tinh thần cơ bản của con người và mục đích thực thụ của học vấn. Với các chương viết về sự bình đẳng, quyền con người, ý nghĩa của nền văn học mới, trách nhiệm của nhân dân và chính phủ trong một quốc gia pháp trị khuyến học đã làm lay chuyển tâm lý người Nhật Bản dưới thời Minh Trị. Với tuyên ngôn "trời không tạo ra người đứng trên người và cũng không tạo ra người đứng dưới người", Fukuzawa Yukichi đã gây kinh ngạc và bàng hoàng - như "không tin vào tai mình" - cho đa số người Nhật Bản vốn bị trói buộc bởi đẳng cấp, thân phận, quen phục tùng phó mặc và e sợ quan quyền suốt hàng trăm năm dưới chính thể phong kiến Mạc phủ. Ông khẳng định mọi người sinh ra đều bình đẳng và nếu có khác biệt là do trình độ học vấn.
Về học vấn, Fukuzawa Yukichi phê phán lối học "từ chương" và nhấn mạnh Nhật Bản phải xây dựng nền học vấn dựa trên "thực tế". Nền học vấn thực học phải gắn liền với cuộc sống hằng ngày, phải dựa trên tinh thần khoa học, tinh thần độc lập, tính thực dụng. Việc tiếp thu văn minh phương Tây phải có chọn lọc. Quan điểm xuyên suốt cuốn sách là "làm thế nào để bảo vệ nền độc lập Nhật Bản" trong bối cảnh các cường quốc phương Tây đang muốn biến toàn bộ châu Á thành thuộc địa.
Trích dẫn sách Khuyến Học - Fukuzawa Yukichi
“Đáng buồn là nước ta chỉ có người Nhật mà không có quốc dân Nhật.”
“Cả ngàn năm qua, chính phủ nằm trong tay mọi quyền hành trên khắp đất nước... Nhân dân chỉ còn biết nhắm mắt tuân theo các chỉ thị của chính phủ. Đất nước ta giống như tài sản riêng của chính phủ, còn nhân dân chẳng khác nào như những người ăn nhờ ở đậu vậy... Và thế thì quốc gia cũng chỉ như cái nhà trọ, để người dân tạm dừng chân trong cuộc đời họ mà thôi..”
“Tại sao lũ chí sĩ rởm lại cứ hoành hành mãi vậy? Bọn này... hễ cứ mở miệng là đều có cùng giọng điệu... Người thường dễ bị lừa phỉnh bằng vẻ ngoài của chúng. Kỳ thực bọn chúng đều là một lũ chí sĩ rởm cả. Được cất nhắc vào chức vụ cao một chút, ngoài lương bổng, phụ cấp quy định ra, không hiểu sao tiền cứ vào như nước. Hóa ra, kẻ trông coi việc xây cất thì luôn thúc giục chủ thầu phải cống lễ. Kẻ trông coi ngân khố thì đòi thị dân phải biểu xén quà cáp mới cho vay tiền. Những chuyện như vậy diễn ra như cơm bữa đến độ trở thành lệ.”
"Tục ngữ có câu 'Chén thứ nhất, người uống rượu. Chén thứ ba, rượu uống người. [...] Trong xã hội hiện nay, không chỉ có rượu đang chế ngự con người, mà thiên hình vạn trạng thứ đang chế ngự, làm cản trở sự độc lập về tinh thần của con người [...] Hết thứ này tới thứ khác, được một lại muốn mười, lòng ham muốn không bao giờ có giới hạn. Nhiều gia đình trở thành nô lệ của tiền bạc, vật chất.”
“Đa phần các trí thức đều thiếu con mắt nhận biết thời cuộc. Họ yêu quý và lo giữ chỗ cho bản thân hơn là lo lắng, ưu tư cho đất nước. Đối với họ, gió chiều nào che chiều ấy. Đa số các trí thức kiểu này luôn rình rập tìm kiếm lợi ích trước mắt, săn đón cơ hội leo vào hàng quan chức, sa vào các sự vụ quản lý vặt vãnh, tiêu phí thời gian bằng những việc vô bổ, xa rời công việc nghiên cứu, học thuật. [...] Tôi buộc phải nói rằng những người trí thức như vậy là nỗi bất hạnh cho công cuộc văn minh đất nước."
“Nếu như có kẻ gây phương hại đến nguyên tắc [độc lập, tự do thì dù có phải biến cả thế giới thành kẻ thù chúng ta cũng quyết không sợ, huống hồ chúng ta lại phải sợ một số quan chức chính phủ lộng quyền?"
“Việc chúng ta đang phải trả những khoản tiền lớn để thuê người nước ngoài, để nhập khẩu hàng hóa cũng bởi vì trình độ học thuật của nước ta quá lạc hậu so với các quốc gia Tây phương. Mọi thứ của cải, mọi đồng ngoại tệ nước Nhật Bản tích cóp được, lại cứ phải đem dâng cho nước ngoài hết... Chúng ta phải thấy xót xa, phải thấy đó là sự nhục nhã..."
Thông tin tác giả Fukuzawa Yukichi
Fukuzawa Yukichi (10/1/1835 – 3/2/1901) là con trai của một gia đình samurai cấp thấp nghèo khó thuộc Gia tộc Okudaira tại miền Nakatsu (Oita, Kyushu ngày nay). Gia đình ông sống ở Osaka - trung tâm thương mại chính của Nhật Bản lúc bấy giờ. Đối với Fukuzawa Yukichi, giáo dục là con đường duy nhất để vươn tới văn minh. từ rất sớm, ông khuyến khích giới trẻ tự học, bản thân ông cũng là một tấm gương sáng ngời về tinh thần tự học. Ông là một trong những nhà tư tưởng lớn, có ảnh hưởng sâu rộng nhất đến xã hội Nhật Bản cận đại. Ông được xem là người có công mở đầu cho phong trào canh tân đất nước mặt trời mọc, khuyến khích người dân trút bỏ tư duy lạc hậu, tiếp thu học thuật phương Tây để sánh vai với các nước Âu Mỹ.
Sách Khuyến Học - Fukuzawa Yukichi của tác giả Fukuzawa Yukichi, có bán tại Nhà sách online NetaBooks với ưu đãi Bao sách miễn phí và Gian hàng NetaBooks tại Tiki với ưu đãi Bao sách miễn phí và tặng Bookmark