Vấn Đề Phạm Trù Trong Lịch Sử Triết Học

Giới thiệu sách Vấn Đề Phạm Trù Trong Lịch Sử Triết Học

“Người thợ xây lành nghề không thể không am hiểu tận tường các loại vật liệu xây dựng thông dụng và sử dụng thành thạo các đồ nghề, biết cách xây cất ngôi nhà như thế nào. Người thợ mộc giỏi không thể không biết dạng thức và đặc tính từng loại gỗ, có khả năng “dụng mộc” làm cho chúng trở thành các đồ gỗ dân dụng tùy mục đích sáng tạo. Tương tự như vậy, họa sĩ giỏi biết cách pha chế màu, hiếu công dụng của chúng trong nghề vẽ, dùng các mảng màu sáng tối, đậm nhạt phản ánh thực tại, bối cảnh, thời gian, tâm trạng nhân vật. Xét về phương diện nghề nghiệp, nhà khoa học cũng giống như những người thợ, cần phải hiếu tận tường các khái niệm, phạm trù, định lý, công thức, nguyên lý, quy luật, phương pháp, v.v. để xây nên “công trình khoa học”, thao tác chúng, làm sao đó để tác phẩm đó vừa trở nên bền vững, vừa có thể vận động theo sự biến đổi thời cuộc. Vai trò của phạm trù là giúp chúng ta hiểu đúng bản chất vấn đề đang quan tâm. Do vậy, làm chủ phạm trù là có trong tay “cây đũa thần kỳ” tiếp cận chân lý một cách nhanh, an toàn và hiệu quả. Xuất phát từ ý tưởng như vậy, chúng tôi biên soạn cuốn Vấn đề phạm trù trong lịch sử triết học với mục đích cung cấp một số tư liệu xoay quanh vấn đề phạm trù triết học từ thời cổ đại đến cận hiện đại.”

“Bất kỳ một sự vật, hiện tượng nào trong thế giới cũng đều có chất và lượng, chất và lượng này phản ánh bản chất sự vật, đến lượt mình, bản chất đó tất yếu phải bộc lộ thông qua vô số các hiện tượng; trong bản chất đều chứa đựng nội dung nhất định và nội dung đó tồn tại thông qua những hình thức tương ứng. Chúng luôn bao hàm trong mình mâu thuẫn, mâu thuẫn đó là nguồn gốc hay nguyện nhân của sự vận động và phát triển, tức kết quả. Sự vận động và phát triển của chúng vừa tuân theo tính ngẫu nhiên, lại vừa bao hàm tính tất yếu. Sự tồn tại của chúng chính là hiện thực, trong lòng hiện thực đó tiềm ẩn, hàm chứa các khả năng, v.v. Như vậy, chất - lượng, nội dung hình thức, bản chất - hiện tượng, tất yếu - ngẫu nhiên, khả năng - hiện thực là những cặp phạm trù hiện diện trong mọi sự vật, hiện tượng của thế giới nói chung, chúng phản ánh sự vật, hiện tượng một cách toàn diện, bao quát như chúng có trong thực tế.”