Xã hội ngày càng phát triển, vấn đề chăm sóc sức khoẻ của con người cũng ngày càng được chú trọng; do đó Y Gian Đạo là một cuốn sách vô hữu ích và thiết thực với tất cả mọi người. Bởi lẽ, cuốn sách này hệ thống lại toàn bộ lý luận Đông y từ âm dương, ngũ hành, ngũ tạng lục phủ, đến phương dược, cách khám bệnh kê đơn, bệnh án v.v.
“Đông y không ở đâu xa, nó tồn tại trong đời sống của chính chúng ta, từ cách chúng ta sinh hoạt, ăn uống hay cả các mối quan hệ xung quanh đều chứa đựng những đạo lý của Đông y cả". Đọc Y Gian Đạo, chúng ta có thể bắt gặp mình ở đâu đó, khi cơ thể báo hiệu bằng các triệu chứng, là lúc chúng ta cần kịp thời tìm cách chữa bệnh và trân trọng cuộc sống của mình hơn nữa.
Trích đoạn hay cuốn sách Y Gian Đạo
Y gian đạo khác với sách của những y gia khác ở bốn điểm chính:
Thứ nhất, vận dụng Đạo vào quá trình chữa bệnh, từ cấp độ “Nhất” (nhỏ nhất) để biện chứng luận trị. “Nhất” ở đây chính là đạo, là phép tắc vận hành của tự nhiên rộng lớn, vượt qua cả thời gian và không gian, là điểm chạm vào bản chất của sự vật, Đông y cũng không phải là ngoại lệ, từ thời Trọng Cảnh đến nay, trải qua mấy nghìn năm, số người lý giải được chữ “Nhất” một cách rõ ràng quả thực rất ít. Trịnh Khâm An trong cuốn Y lý chân truyền có viết như sau: “Tôi đã đắm chìm suy tư trong hơn hai mươi mấy năm mới bắt đầu có thể hiểu được cái Đạo của âm dương hợp nhất trong cơ thể người, và vẻ đẹp hoàn mỹ trong cách lập phương của Trọng Cảnh. Tôi đã đọc hơn 70 loại y thư, mỗi cuốn đều đưa ra những nhận định riêng, nhưng đều không hiểu được pháp của Trọng Cảnh, do đó hoặc là nói về bệnh mà không nói rõ cơ chế bệnh, hoặc nói về phương mà không phân tích được nguyên lý kỳ diệu của dụng dược, gây nên những điểm nghi hoặc, không rõ ràng làm người đọc bối rối, mịt mờ”. Đây đúng là điểm thiếu sót trong những tác phẩm của y gia các thời, cũng là lý do chính khiến cho người học đời sau luôn cảm thấy bối rối và khó hiểu khi đối diện với biển sách Đông y cổ rộng lớn mênh mông, từ đó làm mất đi niềm tin và động lực học tập. Mà trong cuốn sách này, chữ “Nhất” được giải thích hết sức rõ ràng, phân tích vô cùng cặn kẽ. Người xưa nói: “Thức đắc nhất, vạn sự tất”, chỉ khi nắm bắt được chữ “Nhất” này, thì mới có thể từ căn bản mà nắm bắt được nhịp đập của Đông y.
Thứ hai, pháp ở âm dương, hợp với thuật số. Tám chữ này, vốn là thước đo của người làm y, chỉ tiếc là, rất nhiều y gia không chú ý đến, thậm chí cố tình làm ngơ, để rồi những điều tinh diệu đẹp đẽ của Y học cổ truyền dần dần bị mai một, điều này chẳng phải quá đáng tiếc ư. Chủ nhân Nhậm Chi Đường là người “trên nhìn trời, dưới nhìn đất, giữa nhìn người”, “pháp ở âm dương, hợp với thuật số”, từ việc quan sát tổng quát, đến tìm tòi chi tiết, phân tích tầng tầng lớp lớp, liên tục giảng giải, tìm về nguồn cội vấn đề, biến những thứ phức tạp trở thành đơn giản, để người đọc được mở mang ra một góc nhìn mới lạ, để người đọc tự cảm thấy rằng hóa ra Đông y vốn không khó đến vậy. Đọc xong cuốn sách này, cách thức tư duy nhất định sẽ có sự thay đổi sâu sắc, bên trong nội tâm cũng khơi dậy một sự thôi thúc cải cách mãnh liệt. Từ ý nghĩa này mà nói, lời văn của chủ nhân Nhậm Chi Đường không chỉ là chữ viết ra giấy, mà đây còn là tâm huyết bộc lộ ra, là từ sự chân thành bên trong mà toát ra vậy.
Thứ ba, sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa phân tích hệ thống Đông y và biện chứng luận trị, có thể nói đã khai phá những điều bí mật mà xưa nay không được lưu truyền. Hệ thống Đông y là gì? Là âm dương, ngũ hành mà thôi. Bất luận là cuốn sách y học nào, đều phải một lần diễn giải kĩ càng về âm dương ngũ hành, sau đó lại từ công năng tạng phủ mà triển khai, gần như những điều này đã trở thành một thói quen cố định. Còn việc dùng lý luận âm dương ngũ hành để giải thích công năng sinh lý của khí huyết, tạng phủ, đến vận dụng vào trong quá trình biện chứng luận trị như thế nào thì gần như không ai để cập đến, thậm chí nếu có đề cập đến thì cũng rất hời hợt, như chuồn chuồn lướt trên nước, nói không rõ, giảng không tường. Càng về những học giả đời sau, tuy biết được những kiến thức đấy, nhưng lại không thể hiểu tường tận nguyên lý, gần như trở thành nút thắt không thể nâng cao Y đạo được. Cuốn sách này đã đưa Y học cổ truyền về nguyên bản, chính thức làm rõ nguồn gốc của nó, giống như vén áng mây mù để lộ nhật quang vậy.
Thứ tư, cuốn sách đã bổ sung hoàn thiện mười chín điều bệnh cơ trong Nội kinh và phát minh ra kim chỉ nam y học, đây là một điều có ý nghĩa vô cùng to lớn. Y học cổ truyền trải qua mấy nghìn năm phát triển, tích lũy rất nhiều kinh nghiệm phong phú và quý giá, những câu kinh điển lại càng được lan truyền phổ biến, như: “Thông tắc bất thống, thống tắc bất thông”; “Cửu bệnh tất ứ”, đều là những chiêm nghiệm trong lâm sàng mà y gia qua các đời đúc kết lại, cũng phản ánh rằng các nội dung kinh điển đối với hậu thế có phần không đủ. Đặc biệt đến thời hiện đại, con người lao vào tranh giành những điều vô nghĩa, đắm chìm trong ganh ghét, thù hận, ham mê tiền tài sắc dục; ăn uống độc hại, không có thời gian ngơi nghỉ, bên trong lo lắng, bên ngoài tật bệnh, trăm bệnh cũng từ đó mà sinh ra, trong đó có rất nhiều chứng bệnh cũng chỉ mới nghe lần đầu, quả thực không biết cách nào để chữa. Cuốn sách này dựa trên cơ sở của mười chín điều bệnh cơ, thông qua việc học tập và tinh luyện kiến thức của y gia các thời, cùng với trải nghiệm thực tiễn của bản thân, nay bổ sung thêm sáu điều bệnh cơ, mở thêm một khoảng rộng lớn trong cương lĩnh biện chứng Đông y, giúp cho người làm y khi gặp các bệnh nan y, bệnh lạ có thêm góc tư duy, hướng điều trị và những đột phá mới. Kim chỉ nam y học đem Lý - Pháp - Phương - Dược tổng hợp một cách xuyên suốt và toàn vẹn, lấy những điểm lý luận y học phức tạp tiến hành chắt lọc một cách cô đọng nhất, biến những thứ phức tạp trở về đơn giản. Rất nhiều kiến thức mênh mông rộng khắp được dày công tập hợp lại thành một quyển. Có được đồ hình này trong tay, việc học y không còn phải lo lắng nhiều nữa. Nếu Nhậm đường chủ không chuyên tâm bước trên con đường y đạo một cách miệt mài, há có thể làm được những điều này sao?
Cuốn sách này cũng ẩn chứa rất nhiều điều tinh diệu, không thể nói cặn kẽ từng thứ ra hết được, nói về Nội kinh, Nạn kinh, Thương hàn, ngôn từ tuy thô sơ nhưng ý nghĩa lại thâm sâu, dù là bậc có học thức cũng không thể nhất thời mà kiến giải được. Các tác phẩm của y gia đời sau, mỗi người một cách nhìn nhận khác nhau, hoặc đều có sự thiên lệch nhất định về một mặt nào đó, hoặc không thể cho một góc nhìn toàn diện về y học. Duy chỉ có cuốn sách này, từ người hiểu biết đến kẻ ngô nghê, ai cũng có thể đọc được, bất kể có căn cơ thế nào, tư duy lanh lợi hay chậm chạp đều có thể tiếp thu được. Cuốn sách này có thể giúp cho người mới học hiểu rõ được vấn đề, nâng cao được trình độ, không cần phải đi đường vòng; giúp cho người đang lan man vô định có thể phá mê mà giác ngộ, chỉ rõ được phương hướng; giúp cho người y đạo tinh thâm ngày càng xuất chúng, tiến lên thêm một bước; đối với người tự học Đông y và những người yêu thích Đông y mà nói, là một cuốn sách hay mà không ai có thể bỏ qua được.
Thuộc tính Ngũ hành của cơ thể:
- Mộc: can thuộc mộc, chủ sơ tiết, chủ tàng huyết, can tàng hồn, là nơi xuất ra mưu lược, khai khiếu ở mắt, can chủ cân, kỳ hóa tại trảo (móng), tại chí là nộ, tại thanh là hô, tại dịch là lệ (nước mắt).
- Hỏa: tâm thuộc hỏa, chủ huyết mạch, tâm tàng thần, khai khiếu ở lưỡi, kỳ hóa tại mặt, tại chí là vui vẻ, tại thanh là cười, tại dịch là hãn (mồ hôi).
- Thổ: tỳ thuộc thổ, chủ vận hóa, bố tân dịch, chủ thống huyết, chủ cơ nhục và tứ chi, tỳ tàng ý, khai khiếu ở miệng, kỳ hóa tại môi, tại chí là suy nghĩ, tại thanh là hát, tại dịch là diên (nước miếng).
- Kim: phế thuộc kim, phế chủ khí, tư hô hấp, chủ bì mao, chủ trị tiết, chủ tuyên phát túc giáng, khai khiếu ở mũi, tại chí là bi, tại thanh là khóc, tại dịch là nước mũi.
- Thủy: thận tàng tinh, chủ sinh sản, chủ thủy, chủ nạp khí, chủ cốt sinh tủy, là tiên thiên chi bản, tư nhị âm, khai khiếu ở tai, kỳ hóa ở tóc, tại chí là sợ hãi, tại dịch là thóa (nước bọt) , tại thanh là hạp (rên rỉ).