Đi Vẽ - Nhật Ký Hội Họa 2014 Của Trịnh Lữ là nhật ký hội hoạ của hoạ sĩ Trịnh Lữ khi ông ghi lại những hình ảnh, cảm xúc trên đường đi vẽ. Xem tranh ông, đọc các ghi chép đi vẽ hàng ngày của ông, người mê tranh mê chữ như được đồng thoả niềm khát. Bảng màu của ông dung dị mà sang trọng, bút pháp hàn lâm, thâm hậu, ấn tượng và biểu cảm.
Đi vẽ - Nhật ký hội họa 2014 của Trịnh Lữ là 70 đoạn ghi chép kèm theo gần 70 bức tranh phong cảnh được in màu toàn bộ trên giấy C120 của Họa Sĩ Trịnh Lữ trong hơn một trăm ngày đạp xe đi vẽ phong cảnh trên đất Mỹ. Xin trích lời của Họa Sĩ Trịnh Lữ trong buổi Triển lãm Tranh năm 2015 tại Hà Nội để giúp bạn đọc có thể hình dung và hiểu về nội dung cuốn sách này:
"Phong cảnh là gì?
Là hình tượng của Trời, Đất, và Đời.
Vẽ phong cảnh là đi tìm những hình tượng ấy chăng?
Cũng không hẳn thế. Vậy thì vẽ gì?
Vẽ cái hữu duyên chợt nhìn thấy, nhận ra.
Gọi là gì?
Là cái “giao cảm” riêng tư giữa mình với cảnh.
Khi mình cũng đang là khóm cây, ngọn cỏ, vệt nắng, vẩn mây
Đang cùng thầm hát theo tiếng nhạc đời trầm lắng..."
Những tự vấn ấy len lỏi vào lời, vào tranh, lời nào, tranh nào cũng đầy bồi hồi, tha thiết. Từ mối “giao cảm” của tác giả với cảnh, mà ta nghe ra mối giao cảm của ta với tác giả. Vậy nên, cuốn sách này của Họa Sĩ Trịnh Lữ, vẽ cảnh nước người mà cái tâm tình thì gần gũi... Đọc những lời Trịnh Lữ viết, xem tranh Trịnh Lữ vẽ, bạn đọc hẳn bao giờ cũng sẽ có cảm giác ngồi xuống, uống trà, xem tranh, trò chuyện thân tình…
Trịnh Lữ (tên thật là Trịnh Hữu Tuấn) sinh năm 1948 tại Hà Nội, ông học hội hoạ và thiết kế từ nhỏ với bố là họa sĩ Trịnh Hữu Ngọc. Ông từng là biên tập viên tiếng Anh của Đài tiếng nói Việt Nam, đã chuyển ngữ nhiều tác phẩm nổi tiếng, ra mắt độc giả Việt, như Cuộc đời của Pi, Đại gia Gatsby, Rừng Na Uy, Con nhân mã ở trong vườn, Utopia, Biển...
Trích dẫn sách Đi Vẽ - Nhật Ký Hội Họa 2014 Của Trịnh Lữ
Mỗi trang nhật ký đồi có những câu trích hay, mang tính chiêm nghiệm nhẹ nhàng. Lưu ý phải đặt những câu trích trong cả đoạn văn để thấy rõ hơn ý nghĩa của những ngẫm ngợi có được khi đi vẽ. Bên cạnh đó là rất nhiều những đoạn văn mô tả cảnh sắc rất hay, rất đẹp.
"Càng xem tranh ông, đọc các ghi chép đi vẽ hằng ngày của ông, người mê tranh mê chữ như được đồng thỏa niềm khát. Bảng màu của ông dung dị mà sang trọng, bút pháp hàn lâm, thâm hậu, ấn tượng và biểu cảm. Giọng văn ông gần gũi, nhẹ nhàng, giàu thi tính, khiến người đọc thấy như đang được rong ruổi xe đạp cùng ông, dựng giá vẽ bên lối mòn trong rừng hay ngồi phệt xuống đâu đó bên vệ cỏ một chiều ẩm ướt, nghe ông thủ thỉ chuyện đời trong khi chứng kiến những nét thiên nhiên hiện dần lên dưới tay bút kỳ tài. Tranh ông vẽ đất khách người dưng mà sao không thấy xa lạ cảnh sắc hay cách trở nhân tình.” (Phạm Long Trích - “Mấy lời thưa trước")
“Nhìn tranh, tự nhiên thấy như kia là nhà mình, cái cây này là thế giới tuổi thơ của mình, và dáng vẻ nó rất giống mình - cứ như đây là một bức tự họa. Sắp tối rồi. Mình đã về đến nhà. Người chờ mình đã thắp đèn ngoài đầu hồi. Trời đã se lạnh. Lại một mùa thu nữa cũng sắp về.” (Trịnh Lữ Trích - “Đèn đầu hồi vừa bật”)
"Nhìn lại hai bức tranh hôm nay cũng học được một chút – cảnh nào cũng gây một cảm xúc khác nhau, khiến cho cách nhìn cách vẽ cũng khác nhau. Trời đất mà rộng lớn lộng lẫy thì mình bị chiếm ngự hoàn toàn, không từ cảnh mà nghĩ đến những riêng tư của mình nữa. Còn cảnh thân thuộc bình thường thì gợi ra đủ thứ nội tình, khiến cho cái nhìn thành hướng nội nhiều hơn. Từ lâu mình đã vẫn nghĩ rằng nếu cảnh nào cũng ra được một bức tranh có cách thể hiện riêng, không bức nào giống bức nào về cách vẽ, thì mới thực là thích." (tr.12)
"Có thể sẽ chẳng bao giờ gặp lại người đã trở thành một nhân vật trong bức tranh của mình. Nhưng ý nghĩ rằng đó là một người mình đã gặp và chuyện trò, một lưu dấu của cuộc sống có thật đã làm nên bức tranh, khiến mình thấy an bình và biết ơn việc đi vẽ phong cảnh ngoài trời thật nhiều." (tr.19)
"Đang chán nản thì nghe có tiếng trẻ con ngay sau lưng “it’s so good... so good”. Hai đứa bé gái chỉ ba bốn tuổi, đẹp rạng rỡ như trong tranh ngày xưa bước ra, khăn váy như minh họa trong sách truyện cổ tích, vừa nhìn bức tranh vừa nhìn mình như nhìn một con gấu hiền lành gặp giữa rừng. Rồi bé lớn hơn hỏi mình với một vẻ nhìn chứa đựng toàn bộ tâm lý tò mò của nhân loại: “What’s your name?” Lạ thế. Mình có cảm giác như lần đầu tiên trong đời nói tên mình cho thế giới biết. Bà mẹ xuất hiện. Lặng lẽ cười. Lặng lẽ nhìn. Rồi nhẹ nhàng đưa hai thiên thần bé xíu ấy đi về phía sông, không ra chỗ vệt màu burnt sienna của mình, mà về phía rừng cây, như biến mất vào không gian xanh xanh ấy. Ngay lúc ấy, cảm giác của mình chỉ giống như đang nằm mơ. Nhưng rồi nắng bỗng ùa xuống. Như thể có thiên thần sai khiến." (tr.28)
"Cảm giác khi vẽ xong thật không gì có thể so sánh được. Dù nó cũng thoáng qua và không thể định dạng bằng ngôn từ." (tr. 32)
"Cảm giác thật sảng khoái. Chỉ cần nắm giữ được cái dáng vẻ và màu sắc chung của khung cảnh - mà thực ra là một tổng hợp của những giây phút liên tiếp rất khác nhau. Bóng nước gương trời di chuyển những mảng sáng tối từ chỗ này sang chỗ kia, tùy theo mây tan hợp trôi nổi. Vẽ cảnh đúng là phải nhìn bằng cả sự thông cảm với thiên nhiên, chứ không phải chỉ bằng mắt. Trước hoàng hôn có cái hay là nước hồ bỗng dậy sóng dạt dào chứ không còn im ắng như sau cơn mưa. Và hải âu lại xuất hiện chao lượn như muốn níu kéo nắng đang mỗi lúc một óng ánh vì tương phản với bóng tối đang sắp đến chứ không còn toàn quyền bao phủ chan hòa vạn vật nữa." (tr. 36)
"Chiều nay nhận ra một điều: nhìn chưa chắc đã thấy, và thấy chưa chắc đã nhận ra. Đi vẽ phong cảnh thì có nghĩa là không phải cứ nhìn là thấy cảnh muốn vẽ; và thấy cảnh muốn vẽ chưa chắc đã nhận ra cái mà mình cảm thấy muốn vẽ ấy thực sự là cái gì. Chỉ khi nhận ra cái thực sự thôi thúc mình vẽ thì mới có được bức tranh thuyết phục được chính mình và người xem." (tr. 38)