Sau 56 ngày đêm “khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt”, chiến đấu dũng cảm, mưu trí, sáng tạo, quân và dân ta đã đập tan toàn bộ tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, tiêu diệt và bắt sống toàn bộ quân địch, bắn rơi 62 máy bay, thu 64 xe và toàn bộ vũ khí, kho tàng, quân trang, quân dụng của địch. Chiến thắng Điện Biên Phủ là bản anh hùng ca của cuộc chiến tranh nhân dân “được ghi vào lịch sử dân tộc như một Bạch Đằng, một Chi Lăng hay một Đống Đa trong thế kỷ XX”.
Hiện thực lịch sử chỉ xảy ra một lần, duy nhất và không thể chữa lại. Nhưng nhận thức lịch sử, cũng như viết sử, có thể làm đi làm lại nhiều lần. Nói như Đại tướng Võ Nguyên Giáp: “Thời gian như một thứ thuốc hiện hình, sẽ làm cho các hiện thực của quá khứ ấy ngày một rõ nét hơn, chân xác hơn”. Lịch sử là sự nghiệp tạo dựng bởi con người, những con người cụ thể trong những hoàn cảnh cụ thể. Không thể có một lịch sử phiếm chỉ của chỉ các sự kiện. Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, nhưng trong lịch sử, vai trò của cá nhân cũng thật vô cùng quan trọng. Có dân tộc anh hùng là có cá nhân anh hùng. Nhân tố con người là nhân tố quyết định đối với mọi diễn biến lịch sử.
Trần Thái Bình là người đã tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ, Hội viên Hội khoa học lịch sử Việt Nam, ông đã dành nhiều thời gian nhìn lại những sự kiện trong trận quyết chiến chiến lược lớn ở Điện Biên Phủ năm 1954, với những tư liệu trực tiếp và gián tiếp, từ ở phía ta và ở phía đối phương, để biên soạn tác phẩm Điện Biên Phủ - Nhớ lại để suy ngẫm, giúp độc giả có thể thấy rõ hơn, sáng hơn những ý nghĩa và bài học lịch sử, có ích cho việc bảo vệ sự trường tồn của đất nước, và hòa bình hữu nghị giữa các dân tộc.