Khủng hoảng trong giáo dục luôn là vấn đề nóng, gây nhức nhối không chỉ cho những chuyên gia, những nhà quản lý giáo dục mà còn ảnh hưởng tới đa số người dân. Dù ngân sách đầu tư cho giáo dục ngày càng được đẩy mạnh cả ở quy mô nhà nước lẫn hộ gia đình (trung bình chiếm 18% tổng chi ngân sách, trung bình mỗi gia đình đóng góp khoảng 24% tổng chi phí cho học sinh), thực tế vẫn cho thấy chất lượng giáo dục Việt Nam vẫn chưa cao. Việc đầu tư tràn lan, không có trọng điểm (chẳng hạn như đầu tư vào cải cách sách giáo khoa nhưng vẫn nhiều sai sót, nhiều mô hình và phương pháp giáo dục mới nhưng không quản lý một cách hệ thống…) khiến bản thân người học cũng như phụ huynh không đưa ra được định hướng đúng đắn trong việc xác định mục tiêu học tập dẫn đến việc học lệch, nặng về hình thức, thành tích.
Aristotle và Lý tưởng giáo dục Hy Lạp cổ đại đưa chúng ta tìm về với các lý thuyết giáo dục thời cổ đại ở Hy Lạp. Hy Lạp từ lâu luôn được coi là cái nôi của triết học, với những trụ cột lớn còn ảnh hưởng sâu rộng đến mọi lĩnh vực đời sống cho đến tận bây giờ, như Socrates, Plato và đặc biệt là Aristotle. Trong giáo dục cũng vậy, hầu hết các lý thuyết giáo dục nổi tiếng sau này ít nhiều đều chịu ảnh hưởng từ các lý thuyết giáo dục Hy Lạp cổ đại. Việc tìm hiểu và nghiên cứu các lý thuyết Hy Lạp cổ đại giúp chúng ta hình dung được mối liên hệ chặt chẽ giữa sự phát triển của một thể chế và giáo dục, tầm quan trọng của việc xác định các mục tiêu giáo dục chính, ảnh hưởng của các phương cách giáo dục lên các cá nhân trong cộng đồng cũng như sự phát triển của thể chế. Mặc dù sẽ là không phù hợp khi áp dụng các lý thuyết cổ đại vào đời sống hiện đại, nhưng có rất nhiều điểm đáng lưu ý và xem xét, như việc đề cao thực hành và rèn luyện trong học tập để nắm chắc lý thuyết, sự hài hoà giữa việc rèn luyện thể chất và đào tạo trí thức, nỗ lực cố gắng theo đuổi trí tuệ toàn vẹn. Từ đó, mỗi người đọc có thể chiêm nghiệm lại về bản thân mình, mục tiêu và những giá trị mình thực sự mong muốn theo đuổi, và cách thức thích hợp để đat được những mục tiêu đó.
Tác phẩm là công trình nghiên cứu của tác giả về các lý tưởng giáo dục trước, trong và sau thời kỳ của Aristotle, cho thấy những điều kiện xã hội trong lịch sử đã hình thành nên những lý thuyết giáo dục của từng thời đại như thế nào. Nhờ đó, người đọc có thể hiểu thêm về những gì trong quá khứ đã ảnh hưởng lên tư tưởng của Aristotle, cũng như những lý thuyết sau này chịu tác động như thế nào từ những tư tưởng của ông. Ba trụ cột trong triết học cổ đại cũng được nhắc tới và phân tích khá rõ ràng trên khía cạnh tư tưởng và lý thuyết giáo dục. Từ việc phân tích các đặc tính xã hội qua từng thời kỳ, ở từng thành bang, mối liên hệ giữa Nhà nước và thế chế đối với yêu cầu đặc ra cho giáo dục, tác giả đã chỉ ra những đặc điểm của những lý thuyết giáo dục nổi bật tương ứng với từng nhân vật tiêu biểu của từng thời kỳ. Nếu như những lý thuyết của Xenophon, Socrates hay Plato kéo con người ra khỏi thế giới tự nhiên và lịch sử, thì Aristotle lại hướng con người trở về với thế giới đó, biết bản thân mình thông qua tự nhiên, nỗ lực cố gắng vươn tới Toàn Thiện. Mặc dù lý thuyết của Aristole vẫn còn một số hạn chế như vẫn còn tồn tại sự phân chia tầng lớp và ít nhiều mang tính utopia bất biên như các lý tưởng của những người trước đó, nhưng những nguyên lý giáo dục mà ông đặt ra có giá trị cao và trường tồn với thời gian, đáng để những nhà lý thuyết giáo dục nghiên cứu và xem xét ở mọi thời kỳ, như mối tương quan giữa rèn luyện thân thể và đào tạo tâm trí, tầm quan trọng của việc thực hành trong học tập, tính nghiêm túc trong nghiên cứu và học tập ở bậc cao.
Mục lục sách Aristotle Và Lý Tưởng Giáo Dục Hy Lạp Cổ Đại
- QUYỂN I: GIỚI THIỆU
- Chương 1: Đặc tính và lý tưởng của nền giáo dục Hy Lạp
- Chương 2: Các ngành học của nền giáo dục Hy Lạp
- Chương 3: Các điều kiện của giáo dục
- Chương 4: Các đối tượng của giáo dục
- Chương 5: Giáo dục khi chịu tác động bởi thời gian, địa điểm và hoàn cảnh
- Chương 6: Các thời kỳ của giáo dục Hy Lạp
- QUYỂN II: THỜI KỲ HELLENIC (776 – 338 TCN)
- PHẦN I: “GIÁO DỤC KIỂU CŨ” (776 – 480 TCN)
- Chương 1: Giáo dục cho lao động và nhàn rỗi
- Chương 2: Nền giáo dục Æolia hay Thebes
- Chương 3: Nền giáo dục Doria hay Sparta
- Chương 4: Pythagoras
- Chương 5: Nền giáo dục Ionia hay Athens
- PHẦN II: “GIÁO DỤC KIỂU MỚI” (480 – 338 TCN)
- Chương 1: Giáo dục cho lao động và nhàn rỗi
- Chương 2: Xenophon
- Chương 3: Plato
- QUYỂN III: ARISTOTLE (384-322 TCN)
- Chương 1: Aristotle – Cuộc đời và sự nghiệp
- Chương 2: Triết học của Aristotle
- Chương 3: Lý thuyết về nhà nước của Aristotle
- Chương 4: Nhà nước Sư phạm của Aristotle
- Chương 5: Giáo dục trong bảy năm đầu đời
- Chương 6: Từ bảy tuổi đến hai mươi mốt tuổi
- Chương 7: Giáo dục sau tuổi hai mươi mốt
- QUYỂN IV: THỜI KỲ HELLENISTIC (338TCN – 313)
- Chương 1: Từ đời sống dân tộc đến đời sống công dân thế giới
- Chương 2: Quintilian và giáo dục biện luận
- Chương 3: Plotinus và giáo dục triết học
- Chương 4: Kết luận