Cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20 Việt Nam gần như hoàn toàn trở thành thuộc địa của người Phú Lang - Sa. Các phong trào nổi dậy khắp cả nước chống lại bọn mũi lõ mắt xanh bùng nổ mạnh mẽ. Tuy nhiên hầu như toàn bộ các cuộc khởi nghĩa này đều bị dập tắt. Sự hy sinh của các cánh nghĩa quân là mất mát to lớn và đồng thời cũng là niềm tự hào của toàn dân tộc. Trong không khí tang thương đó các sĩ phu yêu nước người thì dùng ngòi bút của mình tiếp tục chiến đấu như Cụ Đồ Chiểu, cụ Phan Văn Trị Người thì lui về ở ẩn ở một nơi an toàn tìm cách móc nối với đồng môn đương thời cùng chí hướng, âm thầm xây dựng lực lượng chuẩn bị khinh tài vững chắc cho công cuộc kháng chiến trường kì. Trên bản đồ Việt Nam lúc đó xuất hiện một vùng đất xinh đẹp, thưa người, xa triều đình mà lại rất gần Nam Kỳ, biển xanh trải rộng, tôm cá, sản vật trù phú nhưng chính quyền thực dân và bộ máy cai trị địa phương còn yếu kém. Nơi đây từ đó được mệnh danh là đất tị địa. Các sĩ phu yêu nước truyền tai cùng nhau đến đây lập căn cứ, chí ra không là căn cứ quân sự thì cũng là nơi chất chứa những tinh thần thượng võ, yêu nước thương nòi. Địa phương ấy có tên: Bình Thuận Phủ.
Trong dòng người tha hương đến vùng đất mới với mục đích tốt đẹp trên có cha con ông Ba Phấn. Ông Ba Phấn khoảng gần năm mươi tuổi, con trai Hai Phong ngoài hai mươi. Cha con ông vốn là bộ thuộc dưới trướng thủ lĩnh khởi nghĩa Hương Khê, minh chủ Phan Đình Phùng. Sau khi minh chủ không may qua đời, phong trào dần thoái lùi và tan rã. Toàn bộ lực lượng phần lớn bị bắt giam tù đày hoặc bị địch tiêu diệt. Cha con ông may mắn thoát chết nhờ được giao thi hành một nhiệm vụ ở xa căn cứ chỉ huy. Đến khi trở về thì hay tin địch càn vào, giết và xóa sạch mọi thứ, bắt minh chủ Phan Đình Phùng đem đi. Sau đó ra lệnh truy nã gắt gao những ai có liên quan đến cuộc khởi nghĩa. Nghe ngóng được Bình Thuận - vùng đất tị địa là nơi tụ nghĩa, cha con ông căng buồm xuôi theo con nước vào Nam.
Và, câu chuyện Hai Trăm Cây Số Phía Bắc Sài Gòn bắt đầu từ đây.