“Nước Đức từ A đến Z” là một cuốn sách mới của tác giả Lê Quang. Độc giả Việt Nam chủ yếu biết đến Lê Quang trong vai trò là một dịch giả nổi tiếng với hơn 40 tác phẩm văn học dịch, có thể kể đến như: “Người đọc”, “Tình ơi là tình”, “Đo thế giới”, “Vị hạt táo”, “Các phi hành gia đi vệ sinh vào đâu”, “Ân sủng của đời”... Ít ai biết dịch giả Lê Quang đã sống và làm việc ở Đức gần 30 năm với công việc của một kiến trúc sư và ông đã trở thành một công dân mang quốc tịch Đức. Từng ấy năm ở Đức, ông đã được tiếp xúc với đủ mọi tầng lớp trong xã hội từ những người vô gia cư, người vi phạm pháp luật, đến giới thượng lưu, các chính trị gia. Ông cũng đã sống trải cả hai thời kì từ khi nước Đức bị chia cắt tới nước Đức thống nhất, từng tận mắt chứng kiến khoảnh khắc bức tường Berlin sụp đổ trong hòa bình, đủ để thấy những trải nghiệm của ông về nước Đức không hề hời hợt.
“Nước Đức từ A đến Z” như trong lời Phi lộ Lê Quang viết những gì ông kể trong cuốn sách đều là tiếp nhận và cảm nhận rất cá nhân, chứ không phải viết cẩm nang du học, sách hướng dẫn du lịch hay quảng cáo về nước Đức. Cuốn sách có lẽ được ấp ủ từ rất lâu khi ông đi dạy tiếng Đức cho đồng bào mình, luôn có người hỏi: “Người Đức như thế nào? Nước Đức như thế nào?”
Chọn cách tiếp cận con người Đức, đất nước Đức ở nhiều góc độ khác nhau, tác giả chia nội dung theo chủ đề đi liền từ khóa, đánh dấu theo mục từ của bảng chữ cái từ A đến Z để người đọc dễ theo dõi và mỗi mục từ người đọc còn có cơ hội học thêm một từ tiếng Đức với cách phát âm kèm theo. Mỗi chữ cái ông triển khai một nội dung liên quan đến nét tính cách, văn hóa, ẩm thực đặc trưng của nước Đức từ món ăn nổi tiếng của người Đức như xúc xích, bia, hay chuyện tắm truồng, trai gái, bóng đá... đến những chuyện nước nước Đức nổi tiếng với rất nhiều thiên tài và phát minh khoa học cũng như tính nguyên tắc đến cứng nhắc của người Đức. Tất cả những điều đó được tác giả viết rất súc tích, sâu sắc với giọng văn có chút tưng tửng và không kém phần hóm hỉnh. Kết thúc mỗi mục từ, tác giả còn tặng kèm thêm cho bạn đọc một truyện cười, thứ nhất là đúng như tinh thần tiết kiệm của người Đức - không nên để phí giấy trắng, hai là đền bù cho độc giả nếu đọc nội dung mà chưa thấy điều gì thú vị, hay ho.
Đọc “Nước Đức từ A đến Z” cũng có khi bạn đọc sẽ ngạc nhiên vì không giống với những gì chúng ta được biết qua những câu chuyện được lưu truyền trên mạng xã hội như những huyền thoại được được viết một cách phóng đại về nước Đức. Ở đó ta được biết thêm nước Đức không chỉ có sự giàu có, hào nhoáng, lịch thiệp mà còn có một nước Đức với vô số những vụ bê bối về an toàn thực phẩm như “thịt thiu thối”, buôn lậu, nạn đối xử phân biệt với những người nhập cư mà tác giả gọi đó là những phó thường dân. Ở đó ta tìm thêm được lời giải đáp vì sao một đất nước phát triển với chế độ phúc lợi tuyệt vời như ở Đức mà còn rất nhiều người vô gia cư, theo tác giả đó là những người có lòng tự trọng họ thà là người vô gia cư còn hơn ngửa tay nhận tiền trợ cấp của chính phủ.
“Nước Đức từ A đến Z” Lê Quang còn cho chúng ta những thông tin thú vị như 350 trẻ em miền Bắc, em nhỏ nhất mới lên chín tuổi, từ Việt Nam sang Cộng hòa dân chủ Đức học tập từ năm 1955 theo thỏa thuận của Đông Đức và Việt Nam hay tác giả đã từng một trong những người đưa công nghệ sản xuất bia của Đức về Việt Nam, là một trong 3 người đồng sáng lập xúc xích Đức Việt nhưng sau đó nhanh chóng nhượng lại thương hiệu do không chịu nổi ngày nào cũng nhìn thấy... lợn chết.
Ở “Nước Đức từ A đến Z” tác giả đồng quan điểm với hai vị danh nhân người người Áo và người Mĩ: Hofmannsthal tiểu thuyết gia người Áo cho rằng: “Họ (người Đức) nghiêm túc, họ chăm chỉ, không dân tộc nào khác trên thế giới làm việc được như họ, họ đạt những điều không tưởng - nhưng sống cùng họ thì chẳng hay ho gì đâu”. Và Noam Chomsky, một triết gia Hoa Kì kiệt xuất: “Tôi không yêu đất nước, tôi cho rằng người ta nên yêu con người chứ không nên yêu đất nước”.
NHỮNG NHẬN XÉT TIÊU BIỂU
“Cuốn sách cần thiết và hữu ích cho những ai muốn tìm hiểu và sống ở một trong những nước phát triển hàng đầu thế giới. Không chỉ thế, nó còn là một cẩm nang văn hóa. Đọc nó bạn có thể đọc từ A đến Z, tuần tự nhi tiến. Nhưng bạn cũng có thể chọn đọc mục từ theo chữ cái tên mình. Ví như tôi thử đọc vào mục từ Q. của tên Lê Quang. Ở chữ cái trùng với chữ cái tên mình này, lão chọn cái từ “Querdenker” với nghĩa “Người có tư duy phá thông lệ”. Hãy nghe lão dẫn giải: “Lí do quan trọng nhất để tôi nghĩ đến từ khóa Querdenker là quyết tâm sáng tỏ một khái niệm có tính khoa học nghiêm túc mà tiếc rằng trong những ngày cả thế giới vật vã chống đại dịch Corona lại bị nhiều người gán cho nội hàm xấu xí. Querdenker nguyên thủy là chữ ghép bởi trạng từ quer (ngang) và động từ denken (tư duy). Querdenker thực ra phải được hiểu là người có tư duy tự lập, độc đáo, không theo chuẩn “phải đạo” hoặc bó gọn trong một mô hình tư duy cứng nhắc, mà biết phản biện hoặc liên thông sang các lĩnh vực khác.” Ngẫu nhiên mà tên lão là “Quang” trong tiếng Việt có nghĩa là “Sáng” cũng có thể ứng với “Querdenker” trong tiếng Đức.” - Nhà phê bình văn học - Phạm Xuân Nguyên
“Nước Đức từ A đến Z” không có tham vọng trả lời được hết mọi câu hỏi mà các bạn có, nhưng các trải nghiệm và bình chú rất cá nhân của tác giả Lê Quang sau ngót ba mươi năm ở Đức chắc chắn sẽ dắt tay bạn đi vài bước vững chắc đến phía xứ sở gần mà xa, tưởng như ngày nào cũng đọc thấy trên báo mà té ra khó hiểu, nghe chừng khô khan mà rất đằm thắm tình người." - PGS.TS Nguyễn Thị Phương Hoa (Tiến sĩ Giáo dục tại ĐHTH Potsdam), Giám đốc Nhịp Cầu Đức CTC
"Nếu chưa biết gì về nước Đức - một đất nước khiến cả thế giới vừa tò mò, vừa ngưỡng mộ, vừa e ngại thì “Nước Đức từ A đến Z” sẽ giải đáp cho bạn. Qua lăng kính của gã dịch giả “lõi đời” Lê Quang, từ chuyện chủng tộc của người Đức, đến chuyện sản xuất ô tô, cơ khí đỉnh cao đến chuyện Tắm, chuyện Gái – Trai, rồi quay qua chuyện buôn lậu, chuyện bóng đá đều được mô tả rất kỹ lưỡng với giọng điệu cực kỳ hóm hỉnh. Để rồi, rất có thể bạn sẽ xách ba lô lên và đi ngay." - Nhà văn Thủy Hướng Dương