Hoàng Thoại Châu có câu thơ như lời nói thường mà hay đến lạ lùng:
Khóc tình như khóc quê hương
Tưởng đâu khóc tình là tiếng khóc ảo não nhất rồi, nhưng khóc quê hương mới muôn phần xót xa, đau đớn! Nỗi đau ấy dằng dặc thời gian:
Môt đêm rồi nhiều đêm...
Tiếng khóc khàn thêm, lửa cháy mỗi ngày...
Chết lặng từng giây
Việt Nam ơi
Sao cứ mãi ngậm ngùi.
Nỗi đau ấy bao trùm, trải khắp không gian.
Biên thùy, máu xương khỏa lấp
Ruộng đồng, từng thớ đất giẫm đau.
Cầu ao, gãy nhịp uất kêu sương.
Cây đa, đứng đầu đình cư tang.
Đến những câu thơ cũng mang hình hài cuộc chiến!
Chiến tranh đối với Hoàng Thoại Châu là thế đó!
Anh đã thấy. Anh đã nghe. Anh đã sống. Và, anh đã khóc!
Hạ chí, Kỷ Hợi - 2019
-Nhà nghiên cứu Bùi Quang Huy-