Những người khốn khổ là câu chuyện về xã hội nước Pháp trong khoảng hơn 20 năm đầu thế kỉ 19 kể từ thời điểm Napoleon I lên ngôi và vài thập niên sau đó. Nhân vật chính của tiểu thuyết là Jean Valjean, một cựu tù khổ sai tìm cách chuộc lại những lỗi lầm gây ra thời trai trẻ. Bộ tiểu thuyết không chỉ nói tới bản chất của cái tốt, cái xấu, của luật pháp, mà tác phẩm còn là cuốn bách khoa thư đồ sộ về lịc sử, kiến trúc của Paris, nền chính trị, triết lý, luật pháp, công lý, tín ngưỡng của nước Pháp nửa đầu thế kỷ 19.
"Khi pháp luật và phong hóa còn đầy đọa con người, còn dựng nên những địa ngục ở giữa xã hội văn minh và đem một thứ định mệnh nhân tạo chồng thêm lên thiên mệnh; khi ba vấn đề lớn của thời đại là sự tha hóa của đàn ông vì bán sức lao động; sự sa đọa của đàn bà vì miếng cơm manh áo; sự cằn cỗi của trẻ nhỏ vì tăm tối thất học còn chưa được giải quyết; khi một số nơi đời sống còn ngạt thở; nói khác đi và trên quan điểm rộng hơn, khi trên mặt đất dốt nát và đau khổ còn tồn tại thì những quyển sách như loại này còn có thể có ích. Tôi có niềm tin rằng đây sẽ là một tác phẩm đỉnh cao, nếu không nói là tác phẩm lớn nhất trong sự nghiệp cầm bút của mình" - Trích lời tác giả Victor Hugo