Tiểu thuyết Đêm của nhà văn Elie Wiesel được bình chọn là tác phẩm hay nhất của văn chương holocaust. Ngày hôm nay, dù Phát-xít đã thất trận, nhưng Lịch sử giải thích thế nào về những trẻ sơ sinh đã bị ném vào lửa, về những đứa con sẵn sàng đánh chết cha mình vì một miếng ăn, về những con người trần truồng giẫy chết trong các buồng hơi ngạt? Và Lịch sử sẽ nói gì với những con người sống sót bước ra từ các khu trại chết chóc ấy? Không có lời giải đáp thích đáng nào cho những thân phận vô tội đã bị ép chết, cũng không có câu trả lời hợp lẽ về các trại tập trung ghê rợn đã đày đọa người Do Thái, càng không có lời lẽ nào công bằng cho những con người bước ra từ nhục hình ấy; bởi lẽ chính những cái chết phi lý đã là sự kiện, những trại tập trung đã là nơi chốn, những tù nhân sống sót đã là nhân chứng của một trang đen tối và bi thảm nhất trong lịch sử loài người.
Trích đoạn:
Cha tôi đã không cảm nhận được những cú dùi cui; còn tôi, tôi cảm nhận được chúng. Thế nhưng tôi đã không phản ứng. Tôi đã để tay lính SS đánh cha mình. Tôi để người cha già của tôi hấp hối một mình. Tệ hơn: Tôi đã giận cha vì cha ồn ào, khóc lóc, kích động bọn lính đánh đập... “Leizer! Leizer! Đến đây, đừng để cha một mình...” Tiếng kêu của cha vẳng đến tai tôi từ rất xa, từ rất gần. Nhưng tôi chẳng nhúc nhích. Tôi sẽ không bao giờ tha thứ bản thân vì chuyện đó. Tôi sẽ không bao giờ tha thứ cho thế giới đã dồn tôi vào bước đường cùng ấy, đã biến tôi thành một con người khác, đã đánh thức trong tôi một con quỷ dữ, tâm trí thấp hèn nhất, bản năng hoang dã nhất.