Cuốn sách là tập hợp của 3 tiểu luận: Một trăm cuốn sách, Niềm cảm hứng và Độc giác. Sợi dây liên kết giữa ba tiểu luận này là quan niệm của Hamvas Béla về thế giới tinh thần, được trình bày ngắn gọn, súc tích.
Trong Một trăm cuốn sách, tác giả nhắc đến những cuốn sách cổ chính của văn hóa nhân loại, phân tích nội dung cũng như bút pháp đặc sắc của chúng. Theo Hamvas Béla, đây là những cuốn sách cần có trong ngăn bàn mỗi người, mà mỗi khi dưới ánh đèn đêm, đọc chúng xong ta lại mang theo vào bóng tối của đêm ít nhất một điều gì đó từ nội dung đích thực của cuộc sống người.
Trong Niềm cảm hứng, tác giả phân tích mối quan hệ giữa con người và vũ trụ trong thể Thống nhất, là một. Và khi hiểu được vị trí của mình trong vụ trũ này, tỉnh thức về ý nghĩa của kiếp nhân sinh, con người cần hành động như thế nào, để trong vòng quay cao hơn của đời sống, con người luôn thăng hoa, sáng tạo nghệ thuật, yêu thương, chiêm ngưỡng, hành hương, cầu nguyện.
Trong Độc giác, tác giả phân tích thế giới tinh thần của con người trong sự sáng tạo của nó, trong mối liên hệ giữa các cá nhân và các sức mạnh siêu nhiên. Ông khẳng định con người là chủ thể sáng tạo, làm nên chiều kích đời sống một con người thực sự, một cuộc sống người bình thường, chứ không phải tầm thường, trong một đời sống tinh thần cao cả. Từ đó gợi mở cho độc giả hình dung lí do vì sao ông chọn hình tượng huyền bí “Độc giác”, “con vật một sừng có một con mắt giữa trán, một giới tính, là loài siêu việt trong khu rừng thiêng”, “là Một” để biểu hiện tư tưởng của mình.
Mục lục
Lời nhà xuất bản
Hamvas Besla (1897-1968) – nhà triết học, nhà văn hiện đại lớn nhất của Hungary
Lời người dịch
100 cuốn sách
Niềm cảm hứng
Độc giác
Điểm nhấn
“Một là cái không bao giờ nhắc lại. Chỉ có một lần. Duy nhất một lần. Lần đầu tiên và lần cuối cùng. Không thể nắm bắt và không thể xác định. Sự huyền bí. Người lính canh của sự im lặng là con vật một sừng lặng câm sống trong khu rừng thiêng câm lặng, trên ngưỡng của những sự bí ẩn, là sinh linh cuối cùng, là dạng hình cuối cùng của sự sống tận cùng là MỘT”. - (Độc giác, Hamvas Béla, Nguyễn Hồng Nhung dịch, NXB Tri Thức 2019)