Phong trào Duy Tân là cuộc đấu tranh chính trị, kinh tế, văn hoá của nhân dân ba miền vào khoảng những năm 1903-1908 nhằm mở mang dân trí, đánh đổ ách thống trị của thực dân Pháp.
Bạn đọc có thể đã từng biết đến phong trào này qua 2 tập sách: “Phongtrào Duy Tân ở Bắc, Trung, Nam”; “Miền Nam đầu thế kỷ XX - Thiên địa hội và cuôïc MinhTân” do Lá Bối và Đông Phố xuất bản năm 1975.
Cuốn biên khảo này, đã gộp 2 tập trên làm một, giúp bạn đọc có cái nhìn toàn diện hơn về phong trào Duy tân ở VN đầu thế kỷ XX, đồng thời giúp cho việc tra cứu thêm thuận tiện.
" Phong trào Duy Tân của Trung Hoa, của Nhựt Bổn gây âm vang mạnh ở Việt Nam. Nho sĩ và giới trí thức ở Nam Kỳ cũng lập được thành tích đáng kể, sát theo hoàn cảnh địa phương, nhờ những thuận lợi về mặt tranh đấu công khai trên báo chí chống thực dân pháp, chốn nạn bóc lột của trung gian Huê kiều và Ấn kiều.
Với sự khuấy động của Thiên Địa hội và của cuộc Minh Tân (phong trào Duy Tân), cá tính miền Nam lần hồi hiện ra rõ rệt
....Thiên Địa Hội và cuộc Minh Tân giải thích cho chúng ta hiểu thêm tại sao miền Nam có vài sắc thái tôn giáo mà ngoài Bắc, ngoài Trung không có, - hoặc là sắc thái chánh trị, như việc hâm mộ ông Cường Để và người Nhựt, sau nầy, năm 1960."
(Sơn Nam)
Thông tin tác giả
Sơn Nam (1926 - 2008) là một nhà văn, nhà báo, nhà nghiên cứu văn hóa Việt Nam nổi tiếng. Ông tên thật là Phạm Minh Tài sinh ngày 11 tháng 12 năm 1926, tại làng Đông Thái, quận An Biên, tỉnh Rạch Giá (nay thuộc xã Đông Thái, huyện An Biên, tỉnh Kiên Giang).
Thuở nhỏ ông học tiểu học tại quê nhà, rồi học trung học tại Cần Thơ. Năm 1945, ông tham gia Thanh niên Tiền phong, rồi lần lượt tham gia công tác ở Hội Văn hóa cứu quốc tỉnh, phòng Chính trị Quân khu, phòng Văn nghệ Ban Tuyên huấn Xứ ủy Nam Bộ. Bút danh Sơn Nam ra đời trong thời gian này, để tưởng nhớ người phụ nữ Khmer đã cho ông bú mớm thời thơ ấu (Sơn là một họ lớn của người Khmer, Nam là để nhắc nhớ mình là người phương Nam).
Sáng tác đầu tiên của Sơn Nam lại là tập thơ mang tựa đề Lúa reo(1948), tiếp sau đó là hai truyện ngắn Bên rừng Cù Lao Dung và Tây đầu đỏ. Nhưng, cái tên Sơn Nam bắt đầu được người ta nhớ nhất qua Hương rừng Cà Mau (1962), tiếp sau đó là một loạt các tác phẩm: Chim quyên xuống đất (1963), Hình bóng cũ (1964), Vạch một chân trời (1968), Hai cõi U Minh, Vọc nước giỡn trăng, Bà chúa hòn… Tất cả những sáng tác ấy đến với độc giả một cách dễ dàng bởi ngôn từ bình dị, mộc mạc và thông qua đó người ta hiểu thêm về cách ứng xử của con người đồng bằng.
Nhà văn Sơn Nam đã viết nên nhiều tác phẩm dấu ấn, ông được nhiều người gọi yêu là "ông già Nam Bộ", "ông già Ba Tri", "ông già đi bộ’, "pho từ điển sống về miền Nam" hay là "nhà Nam Bộ học". Toàn bộ các sáng tác của ông được Nhà xuất bản Trẻ tại thành phố Hồ Chí Minh mua bản quyền. Ông qua đời ngày 13 tháng 08 năm2008 tại Thành phố Hồ Chí Minh.