Đọc Lawrence xứ ả-rập để thấy một trung đông từng rất khác

Mỗi ngày, trong gần nửa thế kỷ qua, tin tức về những xung đột ở Trung Đông, giữa những người Hồi giáo và phi Hồi giáo, giữa những người Ả-rập và phi Ả-rập, và giữa bản thân những người Ả-rập với nhau luôn tràn ngập mỗi tờ báo, mỗi chương trình thời sự, những tin vắn và cả những cuốn tiểu thuyết.

Nhưng, ít ai biết, cách đây hơn 100 năm, có một Trung Đông rất khác, với những mâu thuẫn của người dân Ả-rập lương thiện và sự thống trị lỗi thời của đế quốc Ottoman, sự rình mò của những cường quốc phương Tây với món lợi đầy tiềm năng ấy. Tác giả Anderson cung cấp cho chúng ta một bức tranh rộng lớn về những cuộc nổi dậy của người Ả Rập và cách Lawrence dẫn dắt cuộc chiến gắn liền với các chiến dịch khác trong Thế chiến I.

Sách "Lawrence Xứ Ả-rập" tác giả Scott Anderson

Lawrence xứ Ả-Rập: Chiến tranh, thủ đoạn, sự điên rồ của đế quốc và quá trình hình thành Trung Đông hiện đại của Scott Anderson thỏa mãn những người yêu thích lịch sử một cách nghiêm túc qua những tài liệu được căn cứ và trích dẫn được sưu tập từ những kho lưu trữ uy tín, dựa trên chính những bản tưởng thuật của Lawrence và cả những nhận định khách quan của người trong cuộc và người đương thời. Cách dẫn dắt nghiêm túc thể hiện ngay từ phần lưu ý của chính tác giả, khi lưu ý về cách ông dùng các danh từ riêng, cũng như cách ông khai thác các căn cứ để xây dựng cuốn sách.

Nhưng, Lawrence xứ Ả-Rập còn là bản anh hùng ca mà người đọc như mình say mê theo từng trang sách, cảm giác rất "đã" khi đọc cuốn sách thỏa mãn cả mơ mộng lẫn đua tranh. Ở Lawrence xứ Ả-Rập: Chiến tranh, thủ đoạn, sự điên rồ của đế quốc và quá trình hình thành Trung Đông hiện đại của Scott Anderson không chỉ có nhân vật T.E. Lawrence mà còn có những nhân vật khác: Curt Prufer một điệp viên người Đức cố gắng thuyết phục người Ả-Rập tấn công chống lại lợi ích của người Anh ở Trung Đông, Aaron Aaronsohn, người theo chủ nghĩa Phục quốc Do Thái và thân Anh và William Yale - một "quý tộc" sa cơ đang phục vụ lợi ích cho tư bản dầu lửa Mỹ. Những con người ấy, khiến những chuyến phiêu lưu của Lawrence xứ Ả-Rập đầy màu sắc, kịch tính, quyến rũ.

Khép lại cuốn sách đầu tiên của năm 2023, đọc những đoạn cuối cùng của Scott Anderson khi viết về cuộc đời những người trong cuộc, khi những người từng khuấy đảo đế quốc Ottoman thời hậu chiến, người thì không thể vượt qua những bóng ma tâm lý vì sự thất hứa, người trở về với cuộc sống tầm thường, người tiếp tục nuôi hận và người tiếp tục bước trên con đường phục quốc riêng mình. Nhưng, kể từ thời điểm ấy, mâu thuẫn của Trung Đông dưới bàn tay nhào nặn và phân chia của Đế quốc, đã không bao giờ là mảnh đất như Lawrence từng mong muốn.

Nguồn Alphabooks

Những cuốn sách “Lịch Sử” mang đến lượng kiến thức to lớn cho người đọc góc nhìn phổ quát về những sự kiện, hiện tượng từng diễn ra trong quá khứ cho đến tác động của nó đến ngày nay. Xem tại đây

Review của độc giả Nguyễn Linh