627 trang sách của “Thiên nga đen” là sự tổng hòa kiến thức nhiều chuyên ngành, với những lát cắt sắc bén đậm chất khoa học
Trong cuốn Thiên nga đen – Xác suất cực nhỏ, tác động cực lớn, tác giả Taleb nhận định: “Chỉ cần một quan sát đơn lẻ cũng có thể bác bỏ khẳng định bao quát bắt nguồn từ hàng nghìn năm tận mắt nhìn thấy sự tồn tại của hàng triệu con thiên nga trắng”.
Taleb đúc kết, biến cố “thiên nga đen” có 3 thuộc tính: hiếm khi xảy ra, ảnh hưởng cực lớn và có thể giải thích được khi hồi tưởng quá khứ, nhưng không dự đoán được nó sẽ xảy ra. Ông cho rằng, con người hiện nay quá tập trung vào những điều chúng ta biết, có xu hướng học những điều cụ thể chứ không phải tổng quát, nghiên cứu các sự kiện chứ không phải các quy tắc…
Cuốn sách "Thiên Nga Đen" của tác giả Nassim Nicholas Taleb
Trước tiên, Thiên nga đen “thông não” không ít người đọc về 3 chứng bệnh của bộ não con người khi nói đến lịch sử. Đó là ảo tưởng về sự hiểu biết, bóp méo khi truy hồi về quá khứ và đánh giá quá cao thông tin của các dữ kiện. Ba chứng bệnh này (tác giả gọi là “bộ 3 mờ đục”) có biểu hiện lâm sàng rất rõ. Đó là khi chúng ta cho rằng, thế giới mình đang sống dễ hiểu, dễ giải thích và do đó dễ dự đoán hơn bản chất thực của nó. Thời gian trôi qua đem đến những sự kiện nằm ngoài dự đoán (sự phát triển của máy tính cá nhân, Internet; sự sụp đổ của Liên Xô; vụ tấn công khủng bố 11/9/2001 ở Mỹ…).
Phần lớn những gì đã xảy ra đều từng được cho là sẽ không thể xảy ra, thậm chí là điên rồ. Tuy nhiên, sau khi sự kiện xảy ra, chúng ta lại gắng sức hợp lý hóa nó. Việc cố gắng lý giải khi nhìn lại quá khứ này là nguyên nhân gây ra thái độ xem thường tần suất xuất hiện và mức độ khó nắm bắt của sự kiện đó.
Làm thế nào để chúng ta không lâm vào tình cảnh của con gà tây, không rơi vào biến cố lớn mà không hề nhận ra? Thiên nga đen cung cấp cho bạn đọc những “vũ khí” vừa mang tính phòng vệ vừa mang tính tấn công để chuẩn bị cho những sự kiện trọng đại nằm ngoài dự tính. Đó là những ví dụ, kiến giải khó tin nhưng có thật, kiểu như “Bill Gates phải nặng đến 22,7 tấn”, “Được đào tạo để trở nên đần độn”, “Khối lượng kiến thức không tăng lên nhờ vào các quan sát chứng thực”, “Sự thật về “cờ bạc đãi tay mới”, “Tội ác trong im lặng”…
627 trang sách của Thiên nga đen là sự tổng hòa kiến thức nhiều chuyên ngành như xác suất thống kê, triết học, tâm lý học, y học, lịch sử… với những lát cắt sắc bén đậm chất khoa học. Các vấn đề khoa học nghiêm túc đôi lúc được tác giả trình bày bằng giọng văn dí dỏm, với cách dùng từ, đặt dấu ngoặc đắc địa.
Nguồn vietnamnet