Sau nhiều năm vắng bóng trên văn đàn Việt, nhà văn Nguyễn Bình Phương vừa trở lại với tiểu thuyết Một ví dụ xoàng (Tao Đàn và NXB Hội Nhà văn), đoạt giải văn xuôi của Hội Nhà văn Việt Nam năm 2021. Tác phẩm khiến người đọc không khỏi ngẫm ngợi về số phận con người dưới thời bao cấp, khi cái đói cái nghèo luôn bủa vây.
Sách Một Ví Dụ Xoàng. Tác giả Nguyễn Bình Phương
Nhà văn Nguyễn Bình Phương (hiện là Tổng Biên tập Tạp chí Văn nghệ Quân đội) gây ấn tượng cả thơ lẫn tiểu thuyết. Tính đến nay, ông đã sở hữu gần 10 cuốn tiểu thuyết, có thể kể đến Thoạt kỳ thủy, Ngồi, Những đứa trẻ chết già, Vào cõi, Bả giời, Mình và họ, Kể xong rồi đi… Hiếm hoi có một nhà văn như Nguyễn Bình Phương khi cuốn sách nào của ông ra mắt cũng được đón đợi.
Một ví dụ xoàng là một tác phẩm như vậy. Vốn dĩ được mặc định là tác giả tiểu thuyết luôn làm mới mình, đôi khi tác phẩm là một sự thách thức không nhỏ với người đọc. Tuy nhiên, đến Một ví dụ xoàng, những người yêu mến nhà văn Nguyễn Bình Phương lâu nay có thể sẽ giảm phần nào đó sự thích thú, nhưng phải suy ngẫm.
Nhân vật của tác phẩm là TS Nguyễn Văn Sang, sau thời gian học tập ở Liên Xô trở về nước, sống cùng vợ con tại Thái Nguyên. Nhưng rồi số phận đẩy đưa, anh phải một mình nuôi con trong hoàn cảnh túng quẫn. Trong một lần đi buôn chè từ Đại Từ về thành phố, vì vận chuyển quá cân (bốn cân thay vì hai cân), anh bị tổ công tác lưu động liên ngành phát hiện và truy đuổi.
TS Sang rút khẩu súng thể thao bắn về phía sau để tẩu thoát. Nghiệt ngã thay, phát súng đó đã trúng thùy trán của một kiểm soát quân sự khiến người này tử vong. Anh bị bắt, công đoạn điều tra, xét xử được thực hiện gói gọn trong hơn một tháng. Số phận của một con người đã kết thúc như vậy, đầy chơi vơi.
Nhưng câu chuyện chưa dừng ở đó. Thoạt tiên, Một ví dụ xoàng có vẻ hơi đơn giản so với những tác phẩm trước. Tuy vậy, đây vẫn là nỗ lực của nhà văn Nguyễn Bình Phương trong nghệ thuật viết tiểu thuyết. Ở phần sau của tác phẩm, cuộc đời của TS Sang tiếp tục được tái hiện qua lời kể đến từ đồng nghiệp, ông bán chè, thành viên đội thi hành án, phu huyệt, người bạn thuở ấu thơ… Tất cả đều thông qua những file ghi âm do chính nhân vật “khách”, cũng chính là con trai của TS Sang thực hiện.
Cũng trong Một ví dụ xoàng, nhà văn Nguyễn Bình Phương không ngại ngần phô bày và khoét sâu vào những mảng tối của con người, mà độc giả có thể thấy được qua lời thoại của một nhân vật khi nói về cái chết của TS Sang, được tác giả chọn làm nhan đề cho tiểu thuyết: “Nếu mỗi người là một ví dụ, thì cậu ấy nó là cái ví dụ xoàng, hết sức xoàng”.
Nguồn https://www.sggp.org.vn/mot-vi-du-xoang-ve-kiep-nguoi-nho-be-794896.html
Những cuốn sách “Văn Học Việt Nam” giàu ý nghĩa nhân văn mang đến cho bạn một cái nhìn sâu sắc về thế giới hiện thực, của cuộc sống. Xem tại đây
Theo Q uỳnh Yên (Sài Gòn Giải Phóng Online)